Canter, Dirck (1545c-1616)

30 maart 2010

I. Biografie

Canter, Dirck (Canterus, Theodoricus / Theodorus). Geboren ca 1545 in Utrecht, overleden 12 maart 1616 in Leeuwarden. Jongere broer van Willem Canter (Gulielmus Canterus).

Dirck Canter was de tweede zoon van Lambert Canter (1513-1553), een Groningse jonker van Friese afkomst,die in 1539 door Karel V was benoemd tot raad in het Hof van Utrecht,en Johanna Dircks van Wijck (d.1586).Waarschijnlijk bezocht Dirck in Utrecht de Hieronymusschool en daarna de Universiteit van Leuven. Gedurende de jaren 1565-1568 verbleef hij in Parijs, in dezelfde tijd als Janus Dousa, Obertus Giphanius, Lucas Fruterius, Janus Lernutius, F.Thorius en Hugo Blotius. Hij studeerde eronder meer bij Joannes Auratus, Dionysius Lambinus en Adrianus Turnebus. Hij huwde in 1568 Catharina de Swart, de weduwe van Jacob van Nijenrode, bij wie hij drie zoons en drie dochters kreeg.Tussen 1576 en 1595 vervulde hij in Utrecht verschillende bestuursambten. Zo was hij burgemeester in 1589, 1590, 1592 en 1593. In 1610-1611 was hij een van de leiders van een lokale revolutie, wat hem na ingrijpen door stadhouder Maurits en landsadvocaat Oldenbarneveldt op verbanning uit de Republiek kam te staan, onder verbeurdverklaring van al zijn goederen. Hij verbleef eerst korte tijd te Antwerpen, en vestigde zich in 1612 in Leeuwarden, waar hij in 1616 stierf.

II. Geschriften

Canter heeft zich levenslang beziggehouden met filologische studiën, en in het bijzonder met de fragmenten van de verloren gegane werken van de oudere Griekse dichters,en met Latijnse en Griekse auteurs uit de late Oudheid en de Middeleeuwen. Hij onderhield een regelmatige correspondentie met zo uiteenlopende personen als Justus Lipsius, Isaacus Casaubonus en J. Meursius. Hij bezat een grote bibliotheek en was een fanatiek boekenverzamelaar.

III.Werken

Gepubliceerde werken Ongepubliceerde werken

» Variarum lectionum libri duo, Theodori Canteri Ultrajectini. Antverpiae, ex officina Christophori Plantini, 1574.Voornaamste onderwerpen zijn Griekse dichterfragmenten en Arnobius. Herdrukt in Janus Gruterus, Lampas, sive Fax artium, III, Francofurti 1604, p. 712-772. » Arnobii Disputationum adversus gentes libri septem, recogniti et aucti. Ex bibliotheca Theodori Canteri Ultrajectini, cujus etiam notae adjectae sunt. Antverpiae, ex officina Christophori Plantini, 1582. Commentaar herdrukt in de Arnobiusuitgave Lugduni Batavorum 1651. » Aristophanis Fragmenta, in: Aristophanis Comoediae undecim, Lugduni Btavorum 1624. Gepubliceerd onder de naam van zijn broer Gulielmus; zo herdrukt Leiden 1625 en Amsterdam1670, en onder zijn eigen naam in de editie van P. Burmannus Secundus, Lugduni Batavorum 1760.

» Fragmenta poetarum Graecorum. Na Canterus dood voor publicatie bewerkt door Andreas Schottus. Alleen Aristophanes werd gepubliceerd (zie boven).Deels verloren gegaan.Bewaard zijn:Euripides (Oxford BL, ms. DOrville 121);Tragici (behalve Aeschylus, Sopholes en Euripdes; Oxford BL ms. DOrville 122); Comici vol. I (Oxford BL, ms. DOrville 123); Comici vol. II (met Aristophanes; Parijs BN, ms. Suppl. Gr. 1013). » Adnotationes ad Clementem Alexandrinum (afschrift; Leiden UB, ms. Periz. F. 42) » Eleusinia sive de Eleusinae Cereris sacris ac festis (Parijs BN, ms. Suppl. Gr. 329). » Glossarium Graecum (Parijs BN, ms. Suppl. Gr. 418). » Twee verdere boeken Variae lectiones (verloren gegaan). » Een tweede editie van zijn Arnobiusuitgave (verloren gegaan).

IV. Literatuur

» BHAPB

» J.A. Gruys, The correspondence of Theodorus Canterus (Dirk Canter 1545-1616). An inventory. Nieuwkoop 1978.

» J.A. Gruys (ed. and intr.), The auction catalogue of the Library of Dirk Canter. A facsimile edition. Utrecht 1985.

» J.A. Gruys (ed.), Theodori Canteri Epistolae. Brieven (1570-1614) van Dirck Canter over klassieke en middeleeuwse teksten in handschrift en druk.Amsterdam 1997. (93 brieven aan 20 correspondenten. Talrijke brieven van Justus Lipsius, Isaacus Casaubonus en Johannes Meursius zijn gepubliceerd in de brievenedities van deze personen).

[J.A. Gruys]

Citeerinstructie:

J.A.Gruys,‘Dirck Canter’in:Jan Bloemendal en Chris Heesakkers,eds., Bio-bibliografie van Nederlandse Humanisten. Digitale uitgave DWC/Huygens Instituut KNAW (Den Haag 2009). www.dwc. huygensinstituut.nl