Torrentinus, Hermannus (1450c-1520c)
30 maart 2010I. Biografie
De geboortedatum en -plaats van Hermannus Torrentinus (van Beek,van der Beke) zijn niet bekend. Men neemt aan dat hij rond 1450 in Zwolle is geboren.Hij zou de Latijnse school in Deventer hebben bezocht.Als hij dit deed tijdens het rectoraat van Alexander Hegius (vanaf 1483),moet hij later zijn geboren. Dit is evenwel zeer onwaarschijnlijk, omdat zijn eerste publicatie in 1492 verscheen.
Hij sloot zich aan bij de Broeders des Gemenen Levens en was docent aan de Latijnse school in Groningen, later rector in Zwolle, waar hij beïnvloed raakte door Wessel Gansfort, die hij mogelijk al eerder had leren kennen. In 1514 werd hij blind, waardoor hij zijn functie overdroeg aan Gerardus Listrius.Hij was zeer bevriend met Murmellius,die een van zijn werken aan hem opdroeg.Vermoedelijk is hij ook in Zwolle overleden.
II. Geschriften
Afgezien van enkele gedichten en brieven bestaat zijn oeuvre uit commentaren op antieke auteurs, bijbel- en liturgische teksten en bewerkingen van grammatica’s.Zijn Vergiliuscommentaren bevatten naast woordverklaringen een prozaweergave van de tekst. Het bekendste werk werd zijn Elucidarius poeticus, dat tot in de negentiende eeuw werd herdrukt. Zijn commentaar op het eerste deel van het Doctrinale van Alexander de Villa Dei kreeg van conservatieve zijde veel kritiek. Hij schreef daarom een Apologia, die aan het eind van de derde (de oudst bekende) editie staat afgedrukt. In een brief aan Erasmus (Allen, 1362) laat Vives zich minachtend over zijn oeuvre uit. Behalve de Elucidarius poeticus werden de werken van Torrentinus later niet herdrukt. Men gaf blijkbaar de voorkeur aan grammaticale werken van andere auteurs.Tenslotte is ook een brief van Torrentinus aan Murmellius van 19 maart 1508 bewaard gebleven (Groenland, 205-206).
III.Werken
» Commentarius in Bucolica Vergilii, [Deventer 1492-1500] » Opusculum de generibus nominum, de heteroclitis, de patronimicis, de nominum significationibus, [Deventer 1492-1500] » Notker Balbulus, Textus sequentiarum cum optimo commento, [Keulen 1494]. Met commentaar van Torrentinus » Commentarius in Georgica Vergilii, Deventer 1496 » Elucidarius carminum et historiarum, vel vocabularius poeticus, [Deventer 1498]. Talrijke herdrukken, een tweede druk verscheen in 1787, een derde druk in 1804. » Marci Antonii Sabellici carmina elegantissima de beata virgine Maria,cum commentario Hermanni Torrentini, Deventer 1498 » Hymni et sequentiae cum difficiliorum vocabulorum interpretatione Hermanni Torrentini, [Zwolle 1499-]. » Johannes de Garlandia, Verborum deponentalium interpretatio, castigata per H. Torrentinum, [Deventer, 1500?]
» Decastichon in historias sequentes, in: Acciolus, Donatus, Hannibalis atque Scipionis historie, Zwolle 1502. » Orationes familiares et elegantissimae, ex omnibus Publ. Ovidii libris formatae, Zwolle 1502 » Opusculum perutile de generibus nominum, de heteroclitis, de patronimicis, de nominum significationibus, [Deventer ca. 1502] » Textus evangeliorum et epistolarum cum quadam difficiliorum vocabulorum interpretatione, [Deventer] 1503 » Commentaria in primam partem Doctrinalis Alexandri, Zwolle 1504 » Sequentiae et hymni cum diligenti difficiliorum vocabulorum interpretatione Hermanni Torrentini; sequuntur collocutiones duorum puerorum, Keulen 1509 » Divo Antonio monachorum patri celeberrimo ode sapphica, in: Johannes Murmellius, De Martini Turonensis episcopi vita, Deventer 1513 » Hermannus Torrentinus Joanni Murmellio, in: Johannes Murmellius, Epistulae morales, Deventer [1513].
IV. Literatuur
» BHAPB 1972;CE 3,331-332;Juliette A.Groenland,Een humanist maakt school;de onderwijsvernieuwer Joannes Murmellius (ca.1480-1517), s.l. 2005, spec. 157-158, 195, 205-206, 239, 253, 260, 296.
[J.C. Bedaux]
Citeerinstructie:
J.C. Bedaux, ‘Hermannus Torrentinus’ in: Jan Bloemendal en Chris Heesakkers, eds., Bio-bibliografie van Nederlandse Humanisten. Digitale uitgave DWC/Huygens Instituut KNAW (Den Haag 2009). www.dwc.huygensinstituut.nl